Paraliż senny – czym jest, ile trwa, jak go uniknąć lub wywołać?

Na czym polega paraliż senny?

Paraliż senny, inaczej nazywany porażeniem przysennym, jest zaliczany do grupy zaburzeń sennych. Nie stanowi ono jednak zagrożenia dla życia czy zdrowia. Objawia się silnym lękiem podczas zasypiania lub wybudzania, więc jak to bywa w przypadku zaburzeń jest stanem bardzo nieprzyjemnym. Skąd więc bierze się paraliż senny, czym jest i czy możliwe jest wywołanie go? Na te pytania odpowiemy w poniższym artykule. Zapraszamy do lektury!

Spis treści:
1. Co to jest paraliż senny?
2. Paraliż senny – na czym polega?
3. Kiedy podczas snu występuje paraliż senny?
4. Ile trwa paraliż senny?
5. Paraliż senny – objawy fizyczne i psychiczne
6. Przyczyny paraliżu sennego
7. Jak wywołać paraliż senny?

Paraliż senny, jak wiadomo ze wstępu, jest to rodzaj zaburzenia snu, który charakteryzuje się silnym przeżyciem lęku. Osoby, które choć raz przeżyły taki stan, mogą odczuwać spore obawy przed kolejnym doświadczeniem paraliżu sennego. Pojawia się on zazwyczaj w momencie wybudzania ze snu i może się zdarzyć również podczas zasypiania. Głównym objawem paraliżu jest porażenie mięśni, przez co osoba dotknięta porażeniem przysennym jest wszystkiego świadoma, ale nie może się poruszyć ani mówić. Przy paraliżu sennym jedyne co pozostaje to oddech i możliwość poruszania gałkami ocznymi. Badania udowodniły, że stan ten jest zbliżony do zjawiska umierania i chociaż paraliż senny nie powoduje zgonów ani skutków zdrowotnych, to mimo to jest bardzo niemiłym doznaniem fizycznym, ale też psychicznym. Mimo świadomości wszystkiego wokół, człowiek odczuwa zazwyczaj silny stres związany z tym, że nie może nic zrobić.

Według różnych źródeł szacuje się, że od 5 do 50% populacji doświadcza sporadycznie uczucia bezwładu całego ciała przy jednoczesnym ucisku klatki piersiowej. Mimo to, chroniczny paraliż senny dotyka tylko około 8% populacji. Takie zaburzenie występuje częściej u osób starszych, które słabiej śpią i częściej się wybudzają, ale zdarza się też u dzieci. Zjawisku temu mogą towarzyszyć halucynacje oraz uczucie silnego lęku i niepokoju. Czas trwania epizodu paraliżu sennego wynosi przeważnie od kilkunastu sekund do kilku minut, a mechanizm jego powstawania wciąż nie został dokładnie ustalony. Większość teorii zakłada jednak, że zjawisko to jest typem parasomnii, czyli grupy zaburzeń, które polegają na występowaniu w trakcie snu nieprawidłowych lub niepożądanych zachowań.

Paraliż senny występuje, gdy wchodzimy w fazę snu REM. Wtedy właśnie śnimy najmocniej, w wyniku czego mogą wystąpić szybkie ruchy gałek ocznych, przy jednoczesnej aktywności mózgowej na wysokim poziomie. W tym czasie pojawiają się sny, które po przebudzeniu często choć w częsći pamiętamy. Faza REM trwa zwykłe od 90 do 100 minut. Niektóre osoby podczas paraliżu mogą doświadczać też halucynacji. Omamy te mogą przybierać postać wzrokową, węchową, dotykową czy słuchową.

Porażenie przysenne nigdy nie trwa tak długo jak faza snu REM. Stan paraliżu nie przekracza kilku minut, a zazwyczaj trwa od kilku sekund do kilku minut. Zdarzają się oczywiście jak w wielu zaburzeniach odstępstwa od reguły, ale są na prawdę rzadkie. W skrajnych przypadkach paraliż trwał 15 minut. Zazwyczaj stan ten kończy się samoistnie. Gdy przechodząc z fazy REM w fazę wybudzenia ze snu człowiek odzyskuje władzę nad mięśniami i ciałem. Przy zasypianiu może minąć gdy zasypiamy. Wybudzona osoba po paraliżu może mieć uczucie, że trwał on znacznie dłużej, lecz to tylko złudne wrażenie.

Paraliżowi sennemu towarzyszą zarówno obawy fizyczne jak i psychiczne.

W przypadku odczuć fizycznych wyróżnia się:

• przyspieszony oddech,
• szybsze bicie serca,
• uczucie przygniecenia ciała,
• ucisk klatki piersiowej,
• brak możliwości wykonania ruchów,
• uczucie spadania w przepaść.

Odczucia psychiczne charakteryzują się:

• silnym lękiem,
• paniką,
• niemocą,
• atakiem paniki,
• halucynacje,
• omamy.

W wielu przypadkach paraliż zdarza się sporadycznie i nie ma większych podstaw i przyczyn. Zdarzają się jednak choroby, które mogą zwiększać prawdopodobieństwo nawrotów tego zaburzenia. Do takich chorób zalicza się alkoholizm oraz uzależnienie od substancji psychoaktywnych i leków. Przyczynami wywołującymi paraliż senny mogą też być nawyki i styl życia. W przypadku, gdy człowiek odczuwa napięcie emocjonalne i silny stres, jest większe prawdopodobieństwo nawrotów porażenia przysennego. Czynnikiem, który może wywoływać paraliż senny jest również niedobór snu, a także nieregularne pory snu. Obecnie przyczyną paraliżu mogą być też czynniki zewnętrzne jeśli nie wyciszymy organizmu przed snem zaśniemy zaraz po wpatrywaniu się w ekran telewizora czy smartfona to prawdopodobieństwo paraliżu się zwiększa.

Większość osób, które przeżyły paraliż senny chce o tym stanie szybko zapomnieć. Nie jest to przyjemne doznanie i wywołuje silne emocje niepokoju i lęku. Jednak ciekawość niektórych osób, a szczególnie tych, które chciałyby poznać metody zachowania kontroli nad snem, chcą spróbować wciągnąć się w stan paraliżu. Czy jest to wykonalne? Okazuje się, że tak. By wywołać paraliż senny należy położyć się na boku w wygodnym miejscu, następnie czekać na stan w, którym pojawią się krótkie dźwięki i obrazy. Stan ten pojawia się przed samym zaśnięciem. Jeśli osoba eksperymentująca utrzyma ten stan nie tracąc przy tym świadomości jest szansa, że stan się pogłębi i przejdzie w paraliż przysenny. Stan ten jednak wywołany celowo okazuje się stanem bardziej przyjemnym i świadomym niż w sytuacji gdy zostajemy nim zaskoczeni podczas snu.

Zapraszamy też do lektury innych artykułów z kategorii zdrowie, w której między innymi przedstawiamy rodzaje tabletek antykoncepcyjnych i ich ceny oraz wyjaśniamy co to jest beta hCG.