Paraliż senny – czym jest, ile trwa, jak go uniknąć lub wywołać?

Na czym polega paraliż senny?

Paraliż senny jest zaliczany do grupy zaburzeń sennych. Inaczej zwany porażeniem przysennym. Stan ten można porównać do uczucia umierania. Zaburzenie to nie stanowi jednak zagrożenia dla życia czy zdrowia. Objawia się silnym lękiem podczas zasypiania lub wybudzania, więc jak to bywa w przypadku zaburzeń nie jest czymś przyjemnym. Skąd się bierze paraliż senny, czym jest i czy możliwe jest wywołanie go? Na te pytania odpowiemy w poniższym artykule.

Spis treści:
1. Co to jest paraliż senny?
2. Paraliż senny – na czym polega?
3. Kiedy podczas snu występuje paraliż senny?
4. Ile trwa paraliż senny?
5. Paraliż senny – objawy fizyczne i psychiczne
6. Przyczyny paraliżu sennego
7. Jak wywołać paraliż senny?

Paraliż senny, jak wiemy ze wstępu, jest to rodzaj zaburzenia snu. Charakteryzuje się silnym przeżyciem lęku. Osoby, które raz przeżyły paraliż senny mają spore obawy przed kolejnym jego przeżyciem. Pojawia się zazwyczaj w momencie wybudzania ze snu. Może się zdarzyć również podczas zasypiania. Głównym objawem paraliżu jest porażenie mięśni przez co osoba dotknięta porażeniem przysennym jest wszystkiego świadoma, ale nie może się poruszyć ani mówić. Przy paraliżu sennym jedyne co pozostaje to oddech i możliwość poruszania gałkami ocznymi. Badania udowodniły, że stan ten jest zbliżony do zjawiska umierania i chociaż paraliż senny jak już było wspomniane nie powoduje zgonów ani skutków zdrowotnych to jest bardzo niemiłym doznaniem fizycznym, ale też psychicznym. Mimo świadomości wszystkiego wokół człowiek może być mocno zdenerwowany tym, że nie może nic zrobić. Żeby zobrazować zjawisko przywołuje to na myśl sytuacje z filmów, kiedy pacjent leży na stole operacyjnym czuje się sparaliżowany, ale słyszy wszystko co dzieje się wokół niego i próbuje za wszelką cenę by ciało zaczęło z nim współpracować.

Szacuje się, że chroniczny paraliż senny dotyka tylko 3-6 % populacji. Występuje częściej u osób starszych, które słabiej śpią i częściej się wybudzają, ale zdarzają się też u dzieci. Zazwyczaj paraliż senny jest jednorazowym przeżyciem i dotyka około 50 % populacji. Oprócz medycznego wyjaśnienia można też zagłębić się w mitologię słowiańską jeśli ktoś wierzy w takie rzeczy. To co powoduje paraliż seny w mitologi tłumaczone jest przez Zmorę. Jest to pół demoniczna dusza człowieka, który żyje lub umarł. Najczęściej przypisuje się jej postać kobiety, która ma długie nogi i przezroczyste ciało. Wyglądem przypomina ducha. Legenda głosi, że Zmora siada pogrążonemu we śnie człowiekowi na klatce piersiowej i powoduje, że ciężko mu oddychać. Na pewno wieki temu łatwiej było uwierzyć w takie opowieści gdy ludzie nie znali medycznych podstaw paraliżu sennego.

Paraliż senny występuje gdy wchodzimy w fazę snu REM. Wtedy właśnie śnimy najmocniej. W tej fazie nasz sen może sprawiać, że występują szybkie ruchy gałek ocznych, a aktywność mózgowa jest na wysokim poziomie. Właśnie wtedy pojawiają się sny, które po przebudzeniu często chociaż po części pamiętamy. Faza REM trwa zwykłe od 90 do 100 minut. Niektóre osoby podczas paraliżu mogą doświadczać też halucynacji. Omamy te mogą przybierać postać wzrokową, węchową, dotykową czy słuchową.

Porażenie przysenne nigdy nie trwa tak długo jak faza snu REM. Stan paraliżu nie przekracza kilku minut, a zazwyczaj trwa od kilku sekund do kilku minut. Zdarzają się oczywiście jak w wielu zaburzeniach odstępstwa od reguły, ale są na prawdę rzadkie. W skrajnych przypadkach paraliż trwał 15 minut. Zazwyczaj stan ten kończy się samoistnie. Gdy przechodząc z fazy REM w fazę wybudzenia ze snu człowiek odzyskuje władzę nad mięśniami i ciałem. Przy zasypianiu może minąć gdy zasypiamy. Wybudzona osoba po paraliżu może mieć uczucie, że trwał on znacznie dłużej, lecz to tylko złudne wrażenie.

Paraliżowi sennemu towarzyszą zarówno obawy fizyczne jak i psychiczne.

W przypadku odczuć fizycznych wyróżnia się:

• przyspieszony oddech,
• szybsze bicie serca,
• uczucie przygniecenia ciała,
• ucisk klatki piersiowej,
• brak możliwości wykonania ruchów,
• uczucie spadania w przepaść.

Odczucia psychiczne charakteryzują się:

• silnym lękiem,
• paniką,
• niemocą,
• atakiem paniki,
• halucynacje,
• omamy.

W wielu przypadkach paraliż zdarza się sporadycznie i nie ma większych podstaw i przyczyn. Zdarzają się jednak choroby, które mogą zwiększać prawdopodobieństwo nawrotów tego zaburzenia. Do takich chorób zalicza się alkoholizm oraz uzależnienie od substancji psychoaktywnych i leków. Przyczynami wywołującymi paraliż senny mogą też być nawyki i styl życia. W przypadku gdy człowiek odczuwa napięcie emocjonalne i silny stres jest większe prawdopodobieństwo nawrotów porażenia przysennego. Czynnikiem, który może wywoływać paraliż senny jest również niedobór snu, a także nieregularne pory snu. Obecnie przyczyną paraliżu mogą być też czynniki zewnętrzne jeśli nie wyciszymy organizmu przed snem zaśniemy zaraz po wpatrywaniu się w ekran telewizora czy smartfona to prawdopodobieństwo paraliżu się zwiększa.

Większość osób, które przeżyły paraliż senny chce o tym stanie szybko zapomnieć. Nie jest to przyjemne doznanie i wywołuje silne emocje niepokoju i lęku. Jednak ciekawość niektórych osób, a szczególnie tych, które chciałyby poznać metody zachowania kontroli nad snem, chcą spróbować wciągnąć się w stan paraliżu. Czy jest to wykonalne? Okazuje się, że tak. By wywołać paraliż senny należy położyć się na boku w wygodnym miejscu, następnie czekać na stan w, którym pojawią się krótkie dźwięki i obrazy. Stan ten pojawia się przed samym zaśnięciem. Jeśli osoba eksperymentująca utrzyma ten stan nie tracąc przy tym świadomości jest szansa, że stan się pogłębi i przejdzie w paraliż przysenny. Stan ten jednak wywołany celowo okazuje się stanem bardziej przyjemnym i świadomym niż w sytuacji gdy zostajemy nim zaskoczeni podczas snu.

Zapraszamy też do lektury innych artykułów z kategorii zdrowie, w której między innymi przedstawiamy rodzaje tabletek antykoncepcyjnych i ich ceny oraz wyjaśniamy co to jest beta hCG.