Rozdwojenie jaźni – objawy, przyczyny, leczenie

Rozdwojenie jaźni, czyli zaburzenie dysocjacyjne tożsamości – skąd się bierze?

Rozdwojenie jaźni, czyli dysocjacyjne zaburzenie tożsamości to motyw znany przede wszystkim z filmów i książek. Nie każdy jednak zdaje sobie sprawę, jak zaburzenie to przejawia się w życiu codziennym oraz skąd się bierze. W rzeczywistości bowiem różni się od tego, w jaki sposób jest przedstawiane w masowej kulturze. Jak zatem przebiega, jakie daje objawy i jak leczyć rozdwojenie jaźni? Tego dowiecie się z dzisiejszego artykułu! Zapraszamy do lektury!

Spis treści:
1. Co to jest rozdwojenie jaźni?
2. Rozdwojenie jaźni – przyczyny
3. Rozdwojenie jaźni – objawy
4. Rozdwojenie jaźni – leczenie
5. Schizofrenia a rozdwojenie jaźni

Rozdwojenie jaźni, nazywane również osobowością mnogą, to dysocjacyjne zaburzenie tożsamości, które u osoby chorej prowadzi do wystąpienia przynajmniej dwóch niezależnych od siebie osobowości. Jest to schorzenie, które występuje u około 2% populacji na całym świecie, z czego więcej przypadków dotyczy kobiet. Polega ono na tym, że w danym momencie ujawnia się tylko jedna osobowość, a każda z nich nie zdaje sobie sprawy z istnienia pozostałych. Co ważne, każda z jaźni może mieć zupełnie inne wzorce zachowań, w tym własną tożsamość, wspomnienia, wiek, płeć oraz preferencje seksualne. Należy również wspomnieć, że przejście między różnymi osobowościami zazwyczaj odbywa się niespodziewanie, w wyniku sytuacji wzbudzających silne emocje.

Niestety, mechanizm prowadzący do wystąpienia rozdwojenia jaźni wciąż nie został dokładnie zbadany. Na podstawie dotychczasowych obserwacji można jednak określić, że rozpad powiązań między poszczególnymi elementami osobowości, który prowadzi do rozdwojenia jaźni zazwyczaj jest wynikiem reakcji adaptacyjnej na szczególnie bolesne i traumatyczne sytuacje przeżyte w dzieciństwie. Przypuszcza się, że osobowość mnoga może być skutkiem doświadczenia między innymi śmierci bliskich, katastrofy, przemocy domowej, molestowania seksualnego lub przeżycia wojny. W takim przypadku bolesne lub traumatyczne wydarzenie powoduje, że umysł wypycha je ze świadomości, aby umożliwić dalsze funkcjonowanie, a wyparte wspomnienia kształtują się w odrębną jaźń.

Rozdwojenie jaźni, za sprawą licznych filmów i książek kojarzy nam się głównie z podwójnym życiem, gdzie mamy do czynienia z postaciami o skrajnie różnych osobowościach oraz wyraźnych objawach choroby. W rzeczywistości jednak pacjenci dotknięci zaburzeniami dysocjacyjnymi tożsamości najczęściej przejawiają zupełnie inne symptomy, a ich zdiagnozowanie może zając wiele lat ze względu na nieświadomość chorego oraz częste wycofanie z życia społecznego. Jak zatem objawia się to schorzenie? Do najczęstszych objawów rozdwojenia jaźni możemy zaliczyć gwałtowne zmiany nastroju, epizody psychotyczne, bóle głowy, ataki paniki, zaburzenia snu oraz amnezję. Dodatkowo, osoby cierpiące na osobowość mnogą z powodu swoich zachowań mają często problemy w relacjach społecznych, co finalnie może prowadzić do depresji, niskiej samooceny, poczucia osamotnienia i autoagresji, a w niektórych przypadkach nawet do popadania w uzależnienia oraz do zachowań kompulsywnych. Warto więc pamiętać, aby wszystkie niepokojące zmiany nastroju skonsultować ze specjalistą, który pomoże w rozwikłaniu problemu.

Rozpoznanie, a następnie leczenie rozdwojenia jaźni nie jest prostym procesem. Diagnoza polega na szczegółowym wywiadzie psychiatrycznym oraz wykonaniu serii testów osobowości, zaś leczenie obejmuje psychoterapię, odpowiednie leki, a niekiedy nawet hipnozę. Jego celem jest zintegrowanie wszystkich osobowości, tak aby utworzyły jedną, spójną tożsamość. By to osiągnąć, dysocjacyjny mechanizm obronny musi zniknąć, a jest to możliwe wyłącznie w skutek przepracowania traumy, która spowodowała zaburzenie. Jest to więc proces długotrwały, który wymaga od osoby chorej cierpliwości, zaangażowania i systematyczności. Niekiedy bowiem konfrontacja z bolesnymi wspomnieniami pozwala odnaleźć powiązania między różnymi osobowościami, co umożliwia ich zintegrowanie i jest możliwe jedynie podczas intensywnej pracy z psychiatrą. Dodatkowo, podczas terapii bardzo ważną rolę odgrywa nauka postępowania w sytuacji nagłego stresu lub lęku, aby uniknąć ponownego wyparcia niechcianych wspomnień, a tym samym powrotu choroby. Warto również wspomnieć, że bardzo często rozdwojenie jaźni poprzedza głęboka depresja, dlatego przy długo utrzymującym się złym samopoczuciu, należy wykonać badania diagnostyczne w celu jej wykrycia, a następnie poddać się leczeniu.

Schizofrenia, ze względu na swoją grecką nazwę oznaczającą „rozszczepienie umysłu”, jest bardzo często mylona z rozdwojeniem jaźni. Należy jednak zaznaczyć, że każda z tych chorób ma inne podłoże i objawy. Schizofrenia jest określana jako jedna z psychoz endogennych, która polega na dezintegracji funkcji psychicznych. Oznacza to, że mózg osoby chorej ma problem ze spójnym odbiorem myślenia, emocji oraz spostrzegania, w wyniku czego ma trudności z postrzeganiem realnej rzeczywistości. W przypadku rozdwojenia jaźni nie obserwuje się zaburzeń funkcji psychicznych w postaci omamów czy urojeń, a samo schorzenie jest zaburzeniem dysocjacyjnym, niewpływającym na działanie funkcji psychicznych.

Zapraszamy też do lektury innych artykułów z kategorii psychologia, w której między innymi wyjaśniamy na czym polega bezsenność oraz co to jest trypofobia.