Identyfikacja projekcyjna – definicja, przykłady

Co to jest identyfikacja projekcyjna?

Narcyzm to jedno z najbardziej znanych zaburzeń osobowości. Kontakt z osobą zmagającą się z tą dolegliwością jest bardzo trudny dla otoczenia, ponieważ przez cały czas stara się ona manipulować innymi. Jedną z technik, po które często sięgają osoby zmagające się z narcyzem, jest identyfikacja projekcyjna. Na czym dokładniej polega i w jaki sposób rozpoznać to toksyczne zachowanie? Tego dowiecie się z dzisiejszego artykułu! Zapraszamy do lektury!

Spis treści:
1. Na czym polega identyfikacja projekcyjna?
2. Identyfikacja projekcyjna – definicja
3. Identyfikacja projekcyjna – przykłady

Identyfikacja projekcyjna to pojęcie z zakresu psychologii, które odnosi się do zachowań osób zmagających się z narcyzmem. Jest to jeden z pierwotnych mechanizmów obronnych, który polega na tym, że dana osoba projektuje swoje własne myśli, uczucia, pragnienia, konflikty wewnętrzne lub cechy osobowości na inną osobę, przy jednoczesnym składaniu jej do zachowania zgodnie z tą projekcją. Przykładowo, osoba narcystyczna odczuwa złość, którą ciężko jej zaakceptować, więc wyobraża sobie, że to druga osoba jest zła, przez co ma do niego żal. Kolejnym etapem jest introjektowanie, czyli mechanizm polegający na przyjmowaniu cudzych uczuć, sądów i postaw za własne. Efektem tego jest to, że narcyz identyfikuje się z nimi jako z własnymi postawami, przekonaniami lub emocjami.

Identyfikacja projekcyjna jest połączeniem mechanizmów projekcji i introjekcji, który polega na projektowaniu przez osobę narcystyczną nieakceptowanych przeżyć na inną osobę, jednocześnie skłaniając ją do tego, aby zachowywała się w zgodzie z tą projekcją, a więc nakłaniając jej do introjekcji. W ten sposób osoba projektująca wywiera na drugiej osobie presję, tak aby przeżywała ona narzucone zdanie, uczucia, przeżycia i postawy, jednocześnie odczuwając te przeżycia jako reakcje na działania osoby, na którą są one rzutowane. Przykładowo, osoba narcystyczna posądza bliskiego o agresję, mimo że dana osoba zachowuje się przyjaźnie i robi to tylko po to, aby usprawiedliwić swoje agresywne zachowania.

Identyfikacja projekcyjna to w dużym skrócie mówiąc przypisywanie drugiej osobie negatywnych cech, które osoba borykająca się z narcyzmem wykorzystuje w komunikacji. Polega to dokładniej na tym, że dana osoba nie ma nic wspólnego z projektowanym zachowaniem, przez co narcyz czuje się urażony i reaguje negatywnie na przekazywane na nią swoje własne projekcje. Mowa tutaj o obrażaniu się, stosowaniu uników, a nawet milczeniu przez kilka dni, w wyniku czego osoba poddana identyfikacji projekcyjnej cały czas jest pod presją. W ten sposób zaczyna czuć, że powinna zachowywać się w określony sposób, mimo że jest to sprzeczne z jej naturą. Najczęściej są to jednak zachowania o łagodnej postaci. Przykładowo:

• osoba, która nigdy nie uczestniczy w wyborach, tłumaczy innym, dlaczego głosowanie jest tak istotne dla całego społeczeństwa,
• osoba, która nie uprawia żadnego sportu, tłumaczy innymi, dlaczego tak ważna jest regularna aktywność fizyczna,
• osoba, która regularnie spożywa alkohol, tłumaczy innymi, dlaczego powinni zrezygnować z picia,
• osoba, która regularnie pali papierosy, tłumaczy innymi, dlaczego powinni zrezygnować z palenia.

W ten sposób osoby narcystyczne w mają możliwość rozprawienia się z własnymi, nieakceptowanymi zachowaniami.